Коді сійӧ поэт? Ме чайтлі, мый поэт (кывбур тэчысь, кывбуралысь, гижысь) сійӧ, коді гижӧ
мича кывбуръяс, дзугсьытӧг, кодлӧн петісны нин небӧгъяс, кодӧс тӧдӧны и
лыддьӧны йӧз. Дерт, тайӧ тадз. Но ӧні ме пыдысяньджык гӧгӧрвои, мый вӧлӧмкӧ
поэт — сійӧ морт, коді ачыс, гашкӧ, оз и кӧсйы лоны сійӧн, но сійӧ — Енсянь поэт . Сійӧ енколасӧ аддзӧ и гӧгӧрвоӧ мӧд ногӧн, олӧ оз збыльвывса, а думыштӧм олӧмӧн. Сылы
зэв сьӧкыд. И став сьӧлӧмкылӧмсӧ восьтӧ кывбурын. Но и сэні сійӧс оз век
гӧгӧрвоны, либӧ неногӧн гӧгӧрвоӧны.
Кывбур тэчысьясӧс зэв кокни дойдны. Найӧ ставсӧ босьтӧны матӧ сьӧлӧм бердас. И унатор му вывса олӧмсьыс налы абу гӧгӧрвоана, унатор найӧ оз казявны, сы вӧсна мый аддзӧны мукӧдторсӧ да мӧд ногӧн.
Вайӧда некымын пример том гижысьяслысь, кык Татьяналысь.
Татьяна Кирпиченко гижӧ: "Лыддьылі кытыськӧ:"Скӧр поэтъяс му вылын абуӧсь".
Да, тайӧ буретш тадзи. Поэтъяс пырджык шань сьӧлӧмаӧсь, небыдӧсь. Найӧ асланыс гижӧдӧн кӧсйӧны вежны олӧмсӧ бурланьӧ. Ӧд веськалас кӧ кывбур, шуам, морт дорӧ, кодлы зэв лёк и тайӧ мортыс лыддяс тэнсьыд кывбуртӧ, кытӧн тэ эскан, либӧ ышӧдан бур вылӧ, то мортыслӧн вӧрзяс кыткӧ и сылы лоӧ гажа, окота лоӧ водзӧ овны. Кывбурлӧн могыс, ме чайта, кӧть кымынкӧ мортлысь тайӧ му вылас кыпӧдны олан русӧ, вежны олӧм вылӧ видзӧдлассӧ.
Нӧшта Татьяна аслас "Гижысь-лэбач" кывбурын (2013 -ӧд во) ӧткодялӧ гижысьӧс клеткаын лэбачкӧд:
Гижысьыд ыджыд мир шӧрас ӧтка-ӧтка,
Личкӧ сійӧс му бердӧ сьӧкыд клетка.
Пӧсь синваысь сімӧма крепыд кӧртыс,
Кыдзи сьылысь лэбачлы пудсӧ чӧвтны?
Восьтны эськӧ ӧдзӧссӧ: "Пет жӧ, кылан!",
Сӧмын оз ло шудаӧн вӧля вылын.
Кутасны поэтъясыд йӧз дорӧ лэччыны,
Кытчӧдз эмӧсь му вылын клетка тэчысьяс.
Меным тайӧ кывбурыс зэв матын. Тайӧ тадзи и эм. Поэтъяс и уна йӧз пиын кылӧны асьнысӧ ӧткаӧн. Гижысьясӧс зэв кокни ылӧдлыны, налӧн сьӧлӧмныс восьса и пырджык найӧ веськалӧны олӧмыслӧн да наысь сюсьджык да наянджык йӧзлӧн налькйӧ. А мӧд ногыс найӧ оз и вермыны овны.
Менам тшӧтш эм кывбур, кӧні ачымӧс орччӧдсьӧма лэбачкӧд.
"Лэчкын" кывбур (2008-ӧд во):
Мем карыс быттьӧ пукталӧма лэчьяс,
А ылӧдлыныс нӧшта чӧскыдтор.
И ме, кыдз жеб да сёян корсьысь лэбач,
Друг лэчкад дзугси, быттьӧ лыйис мор.
А мыйта вӧлі менам кӧсйӧм, эскӧм,
ме чайтлі-карыс мыччас нянь да сов.
Но олӧмыд ӧд лэчкын кодь жӧ дзескыд,
Кӧть сьӧкыд-усьны сьӧлӧмнад оз ков!
* * *
Ме олӧм дзугйӧ шедӧм лэбач,
Ме пикӧ воӧм ловъя лов.
Мем бура овсьӧ татшӧм лэчкас,
Сэсь менӧ мездыны оз ков.
Татьяна Шахова "Кывбур" гижӧдын тадзи гижӧ:
...Тима Веньлӧн олӧм Човйын орис,
Виктор Савин ас муӧ эз ков.
Быдӧн ас ног му выв шудсӧ дорис,
Нинӧмысь поэзия эз пов.
Гижны позьӧ быдтор йылысь. Но векджык поэтъяс гижӧны кадлы лӧсяланаторъяс йылысь, мый майшӧдлӧ найӧс сэки, кор лӧсьӧдсьӧ гижӧдыс. Шуам, ӧні оз нин ло тӧдчанаӧн гижны революция йылысь либӧ Ленин йылысь. Но поэзияын эмӧсь и кувлытӧм темаяс: вӧр-ва, ывлавыв, олӧм да кулӧм и с.в.
Гижны тшӧктыны кывбуралысьӧс мырдӧн оз ков. Корӧм сертитӧ вермас и не артмыны. Но корсюрӧ и артмӧ, пуктан кӧ сэтчӧ став сьӧлӧмтӧ.
Кывбур тэчысьясӧс зэв кокни дойдны. Найӧ ставсӧ босьтӧны матӧ сьӧлӧм бердас. И унатор му вывса олӧмсьыс налы абу гӧгӧрвоана, унатор найӧ оз казявны, сы вӧсна мый аддзӧны мукӧдторсӧ да мӧд ногӧн.
Вайӧда некымын пример том гижысьяслысь, кык Татьяналысь.
Татьяна Кирпиченко гижӧ: "Лыддьылі кытыськӧ:"Скӧр поэтъяс му вылын абуӧсь".
Да, тайӧ буретш тадзи. Поэтъяс пырджык шань сьӧлӧмаӧсь, небыдӧсь. Найӧ асланыс гижӧдӧн кӧсйӧны вежны олӧмсӧ бурланьӧ. Ӧд веськалас кӧ кывбур, шуам, морт дорӧ, кодлы зэв лёк и тайӧ мортыс лыддяс тэнсьыд кывбуртӧ, кытӧн тэ эскан, либӧ ышӧдан бур вылӧ, то мортыслӧн вӧрзяс кыткӧ и сылы лоӧ гажа, окота лоӧ водзӧ овны. Кывбурлӧн могыс, ме чайта, кӧть кымынкӧ мортлысь тайӧ му вылас кыпӧдны олан русӧ, вежны олӧм вылӧ видзӧдлассӧ.
Нӧшта Татьяна аслас "Гижысь-лэбач" кывбурын (2013 -ӧд во) ӧткодялӧ гижысьӧс клеткаын лэбачкӧд:
Гижысьыд ыджыд мир шӧрас ӧтка-ӧтка,
Личкӧ сійӧс му бердӧ сьӧкыд клетка.
Пӧсь синваысь сімӧма крепыд кӧртыс,
Кыдзи сьылысь лэбачлы пудсӧ чӧвтны?
Восьтны эськӧ ӧдзӧссӧ: "Пет жӧ, кылан!",
Сӧмын оз ло шудаӧн вӧля вылын.
Кутасны поэтъясыд йӧз дорӧ лэччыны,
Кытчӧдз эмӧсь му вылын клетка тэчысьяс.
Меным тайӧ кывбурыс зэв матын. Тайӧ тадзи и эм. Поэтъяс и уна йӧз пиын кылӧны асьнысӧ ӧткаӧн. Гижысьясӧс зэв кокни ылӧдлыны, налӧн сьӧлӧмныс восьса и пырджык найӧ веськалӧны олӧмыслӧн да наысь сюсьджык да наянджык йӧзлӧн налькйӧ. А мӧд ногыс найӧ оз и вермыны овны.
Менам тшӧтш эм кывбур, кӧні ачымӧс орччӧдсьӧма лэбачкӧд.
"Лэчкын" кывбур (2008-ӧд во):
Мем карыс быттьӧ пукталӧма лэчьяс,
А ылӧдлыныс нӧшта чӧскыдтор.
И ме, кыдз жеб да сёян корсьысь лэбач,
Друг лэчкад дзугси, быттьӧ лыйис мор.
А мыйта вӧлі менам кӧсйӧм, эскӧм,
ме чайтлі-карыс мыччас нянь да сов.
Но олӧмыд ӧд лэчкын кодь жӧ дзескыд,
Кӧть сьӧкыд-усьны сьӧлӧмнад оз ков!
* * *
Ме олӧм дзугйӧ шедӧм лэбач,
Ме пикӧ воӧм ловъя лов.
Мем бура овсьӧ татшӧм лэчкас,
Сэсь менӧ мездыны оз ков.
Татьяна Шахова "Кывбур" гижӧдын тадзи гижӧ:
...Тима Веньлӧн олӧм Човйын орис,
Виктор Савин ас муӧ эз ков.
Быдӧн ас ног му выв шудсӧ дорис,
Нинӧмысь поэзия эз пов.
Гижны позьӧ быдтор йылысь. Но векджык поэтъяс гижӧны кадлы лӧсяланаторъяс йылысь, мый майшӧдлӧ найӧс сэки, кор лӧсьӧдсьӧ гижӧдыс. Шуам, ӧні оз нин ло тӧдчанаӧн гижны революция йылысь либӧ Ленин йылысь. Но поэзияын эмӧсь и кувлытӧм темаяс: вӧр-ва, ывлавыв, олӧм да кулӧм и с.в.
Гижны тшӧктыны кывбуралысьӧс мырдӧн оз ков. Корӧм сертитӧ вермас и не артмыны. Но корсюрӧ и артмӧ, пуктан кӧ сэтчӧ став сьӧлӧмтӧ.
Менам кывбуръяс чужӧны пырджык сэк,
кор юӧрыс морӧсӧ оз нин тӧр. Сэки верма пуксьыны и гижны дзонь кывбур.
Пырджык менам юрӧ воӧ кыв либӧ кывйитлӧс, либӧ сёрникузя. Ме найӧс гижышта, а бӧрыннас нин сыысь тэча кывбур. А медым гижны кывбур
либӧ висьт кодлӧнкӧ корӧм серти, меным колӧ сьӧлӧмӧн кывны да тӧдны ставсӧ сійӧ
герой либӧ лоӧмтор йывсьыс.
2006-ӧд воын, СГУ-ын велӧдчигӧн на, пырис
доклад лыддянінӧ Нина Александровна Обрезкова да шуис, колӧ пӧ гижны кывъяс саундтрек
вылӧ. Конкурс пӧ лоӧ. Радио пыр пӧ спектакль кӧсйӧны петкӧдлыны да костъясас пӧ
сьывны кутасны. Ме, дерт жӧ, кӧсйыси, но пырысь-пыр уджӧ эг уськӧдчы, коли
бӧръяпом кежлӧ. Пыр ӧд чайтсьӧ, мый эм на кадыс, а кватитчан да — абу нин.
Сьыланкыв гижӧмыс усис дум вылӧ сӧмын сэк, кор Нина Александровна мӧдысь пырис ме
дорӧ. Тэнад пӧ эм ӧти лун, аски рытнас колӧ нин сетны.
Гортын ме вунӧді став йывсьыс да босьтчи гижны. Медым гижны зон йылысь
(ачыд кӧ ныв), колӧ пыравлыны сылы ку пиас, асьтӧ сы местаӧ пуктыны. Ме куни
синмӧс и ачымӧс пӧрті зонмӧ: мича, статя, кузь тушаа. И сылы колӧ гӧтрасьны.
Меным зэв ёна сьӧлӧм вылӧ воис сійӧ зонмыс, кодӧ ме пӧртчи. И кымынкӧ минут
мысти ме водзын куйліс нин дась кывбур. Мӧд луннас ме нуи сійӧс велӧдчанінӧ.
Кӧні мусаӧй тэ менам?
1) Бара шудӧй вомӧналіс,
Но ме сьӧлӧмӧн ог усь.
Шуа гӧтрася — и ставыс,
Ӧткӧн узьны войыс кузь.
Сьывтас: Эк, ті нывъяс, мича нывъяс,
Синныд куньса али мый?
Менам паськӧдӧма сывъяс,
Ог мӧй ӧти нылӧс кый?
2) Но и мед, ме вылын юра,
Да и тӧда ассьым дон.
Лоас кӧлысь вина-сура,
Ме ӧд удал, мича, том.
3) Но и мед, ме ставсӧ вена,
Таысь шогсьыны ог кут.
Кӧні мусаӧй тэ менам?
Кытысь нюмъёвтас мем шуд?
А кад кольӧм бӧрын ме тӧдмалі, мый менам кывбурӧй лӧсялӧма радиоса саундтрек вылӧ и Алексей Ген гижӧма сы вылӧ шылад.
А бӧртиджык нин быд асыв сійӧ юргис радио пыр "Кӧні мусаӧй тэ менам" радиоспектакльын. Сьылӧ Алексей Чуприн. Менӧ корлісны жӧ концерт вылас, сетісны кык билет. Ми нывъёрткӧд окотапырысь ветлім сэтчӧ. Сідз жӧ меным сэні козьналісны Генлӧн сьыланкывъяса диск.
http://poiskm.org/show/%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B5%D0%B9-%D1%87%D1%83%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%BD
Класснӧ!) Пыр интереснӧ тӧдны, кыдзи чужӧны кывбуръяс да сьыланкывъяс.)))
ОтветитьУдалить